અમેરિકાના દુશ્મન દેશ ઈરાન સાથે મિત્રતા દર્શાવવાને કારણે પાકિસ્તાન હવે મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહ્યું છે. ઈરાન સાથેની નિકટતા વધારવાની પાકિસ્તાનની પહેલ પર અમેરિકાએ તેની ભમર ઉંચી કરી છે. સ્થિતિ એવી છે કે પહેલાથી જ આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલા પાકિસ્તાન પર એક નવા ખતરાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. આપને જણાવી દઈએ કે ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાયસી ત્રણ દિવસની મુલાકાતે પાકિસ્તાન આવ્યા હતા. આ મુલાકાત દરમિયાન તેમણે પાકિસ્તાન સાથે આઠ સમજૂતી કરાર (એમઓયુ) પર હસ્તાક્ષર કર્યા. બંને દેશો વચ્ચે કોઈ સમજૂતી થઈ છે કે નહીં તે સ્પષ્ટ રીતે જાણી શકાયું નથી, પરંતુ ઘણી આંતરિક ચર્ચાઓથી જાણવા મળ્યું છે કે આ મુલાકાત પાકિસ્તાનમાં ગેસ પાઈપલાઈન નાખવા માટે છે. એવું પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બેલેસ્ટિક મિસાઈલને લઈને બંને દેશો વચ્ચે ગુપ્ત સમજૂતી થઈ શકે છે.
હવે પાકિસ્તાનની આશા પર પાણી ફરી વળતા અમેરિકાએ સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે જો તે ઈરાન સાથે વેપાર કરારના માર્ગ પર આગળ વધે છે તો તેણે પ્રતિબંધોનો સામનો કરવાના જોખમને ધ્યાનમાં રાખવું પડશે. આ દરમિયાન અમેરિકાએ પણ કહ્યું છે કે દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં પાકિસ્તાન તેમનો મહત્વપૂર્ણ સુરક્ષા ભાગીદાર છે. તેથી, એવું માનવામાં આવે છે કે જો બિડેનનો દેશ પાકિસ્તાન સાથે સીધા સંઘર્ષમાં ઉતરવા માંગતો નથી, ભલે તેને ચેતવણી આપવામાં આવી હોય. પરંતુ રાયસીની મુલાકાતને લઈને પાકિસ્તાનમાં જે પ્રારંભિક ઉત્સાહ હતો તે અમેરિકાની ચેતવણી બાદ સમાપ્ત થઈ ગયો છે. આપને જણાવી દઈએ કે પાકિસ્તાનમાં નવી સરકારની સ્થાપના બાદ રાયસી પાકિસ્તાનની ધરતી પર પગ મૂકનારા પહેલા રાજ્યના વડા હતા.
છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં ભૌગોલિક રાજકીય પરિસ્થિતિ પણ બદલાઈ છે. ઈરાન ઈઝરાયેલ સામેના સંઘર્ષમાં સીધું સામેલ હતું અને અમેરિકા સહિત પશ્ચિમી વિશ્વ ફરી વિભાજિત થઈ ગયું. બીજી તરફ પાકિસ્તાન પણ અશાંત રાજકીય પરિસ્થિતિ અને આર્થિક સંકટથી ઘેરાયેલું છે. જોકે, પાકિસ્તાને પશ્ચિમ એશિયામાં સંઘર્ષ અને સંકટથી પોતાનું અંતર દર્શાવતા કહ્યું કે તેને રાયસીની મુલાકાત સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. જો કે, ઘણા લોકોને લાગે છે કે આ ઇસ્લામાબાદનું ‘માછલી, પાણીને સ્પર્શશો નહીં’ વલણ છે, જેને તેઓ વારંવાર હાઇલાઇટ કરતા આવ્યા છે.
રશિયાએ પણ મોટી કાર્યવાહીની તૈયારી કરી લીધી છે
બીજી તરફ, વિશ્વની અન્ય એક મોટી શક્તિ રશિયાએ ગુણવત્તાના સંદર્ભમાં અપેક્ષાઓ પૂરી ન કરવાને કારણે પાકિસ્તાનમાંથી ચોખાની નિકાસ બંધ કરવાની ચેતવણી આપી છે. જો મોસ્કો પોતાના નિર્ણયો પર અડગ રહેશે તો ઈસ્લામાબાદને આર્થિક દૃષ્ટિકોણથી મોટો ફટકો પડશે. તાજેતરમાં, રશિયાએ 2019 માં એકવાર પાકિસ્તાન પાસેથી ચોખા ખરીદવાનું બંધ કર્યું હતું. એકંદરે, પાકિસ્તાનના નેતાઓ હવે ગણતરી કરવા બેઠા છે કે શું રાયસીની મુલાકાતથી સારા કરતાં વધુ નુકસાન થયું છે.